यूएस शास्त्रज्ञ डेव्हिड बेकर आणि जॉन जम्पर आणि ब्रिटन डेमिस हसाबिस यांनी बुधवारी प्रथिनांची रचना डीकोडिंग आणि नवीन तयार करण्याच्या कार्यासाठी रसायनशास्त्रातील 2024 चे नोबेल पारितोषिक जिंकले आणि औषध विकासासारख्या क्षेत्रात प्रगती केली.
निम्मे पारितोषिक बेकर यांना “संगणकीय प्रोटीन डिझाइनसाठी” तर उर्वरित अर्धे बक्षीस हॅसाबिस आणि जम्पर यांनी “प्रोटीन संरचना अंदाजासाठी” वाटले, असे रॉयल स्वीडिश ॲकॅडमी ऑफ सायन्सेसने म्हटले आहे, जे हा पुरस्कार प्रदान करते.
बेकर, 62, सिएटलमधील वॉशिंग्टन विद्यापीठात प्राध्यापक आहेत, तर हसाबिस, 48, Google च्या AI संशोधन उपकंपनी, Google DeepMind चे CEO आहेत (GOOGL.O), नवीन टॅब उघडतात, जिथे जम्पर, 39, देखील काम करतात वरिष्ठ संशोधन शास्त्रज्ञ म्हणून.
हसाबिस आणि जम्परने जवळजवळ सर्व ज्ञात प्रथिनांच्या संरचनेचा अंदाज लावण्यासाठी कृत्रिम बुद्धिमत्तेचा वापर केला, तर बेकरने जीवनाच्या बिल्डिंग ब्लॉक्सवर प्रभुत्व कसे मिळवायचे आणि पूर्णपणे नवीन प्रथिने कशी तयार करायची हे शिकले, असे पुरस्कार देणाऱ्या संस्थेने म्हटले आहे. “प्रामाणिक असणे हे पूर्णपणे अवास्तव आहे, खूप जबरदस्त आहे,” हसाबिसने रॉयटर्सला सांगितले, डीपमाइंड आणि गुगल आणि त्यांचे सहकारी जम्पर यांचे आभार मानले.
“डेव्हिड बेकर, आम्हाला गेल्या काही वर्षांमध्ये माहित झाले आहे, आणि त्यांनी प्रोटीन डिझाइनमध्ये काही अत्यंत महत्त्वाचे काम केले आहे,” तो म्हणाला. “म्हणून त्या दोघांसोबत बक्षीस मिळणे खरोखरच खूप रोमांचक आहे.”
मशीन लर्निंगचे वाढते महत्त्व आणि विज्ञानासाठी मोठ्या भाषा मॉडेल्स अधोरेखित करणाऱ्या कृत्रिम बुद्धिमत्तेचा समावेश असलेल्या कामासाठी हा या आठवड्यातील दुसरा पुरस्कार आहे.
“ही माझी नेहमीच आवड आहे, परंतु … हे कोणत्याही शक्तिशाली सामान्य-उद्देश तंत्रज्ञानासारखे आहे, चुकीच्या हातात घातल्यास आणि चुकीच्या हेतूंसाठी वापरल्यास ते हानीसाठी देखील वापरले जाऊ शकते,” हसबिस म्हणाले.
वैज्ञानिक जगतातील सर्वात प्रतिष्ठित मानला जाणारा हा पुरस्कार 11 दशलक्ष स्वीडिश मुकुट ($1.1 दशलक्ष) इतका आहे.
भारतीय सांख्यिकी संस्थेने ५९ वा दीक्षांत समारंभ साजरा
The Sapiens News
February 5, 2025
