भारतीय अंतराळ संशोधन संघटनेने (इस्रो) गुरुवारी घोषणा केली की भारताने अंतराळात डॉकिंग यशस्वीरित्या साध्य केले आहे आणि असे करणारा जगातील चौथा देश बनला आहे. हे डॉकिंग स्पाडेक्स मोहिमेचा एक भाग होता, जो भारताच्या अंतराळ संशोधन कार्यक्रमासाठी एक महत्त्वाचा टप्पा होता.
“या प्रक्रियेत १५ मीटर ते ३ मीटर होल्ड पॉइंटपर्यंत युक्ती करणे, त्यानंतर स्थिरतेसाठी अचूक डॉकिंग, रिट्रॅक्शन आणि कडकीकरण करणे समाविष्ट होते. “डॉकिंग यशस्वीरित्या पूर्ण झाले,” इस्रोने घोषणा केली.
डॉकिंगनंतर, इस्रोने अहवाल दिला की एकाच वस्तू म्हणून दोन्ही उपग्रहांचे नियंत्रण यशस्वीरित्या स्थापित झाले आहे. येत्या काही दिवसांत अनडॉकिंग आणि पॉवर ट्रान्सफर तपासणी केली जाईल असेही संस्थेने नमूद केले.
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी दोन उपग्रह यशस्वीरित्या डॉकिंग करण्याच्या ऐतिहासिक कामगिरीबद्दल इस्रोचे अभिनंदन केले आणि स्पेस डॉकिंग प्रयोग (स्पाडेक्स) च्या यशाला भारताच्या भविष्यातील अंतराळ मोहिमांसाठी एक महत्त्वाचे पाऊल म्हटले. “या ऐतिहासिक कामगिरीबद्दल इस्रोच्या शास्त्रज्ञांचे आणि अंतराळ समुदायाचे अभिनंदन,” असे त्यांनी एक्स वर पोस्ट केले.
केंद्रीय मंत्री जितेंद्र सिंह यांनीही या यशाचा आनंद साजरा केला आणि भारताच्या भविष्यातील अंतराळ मोहिमांसाठी ही एक महत्त्वाची प्रगती असल्याचे वर्णन केले. “अखेर ते शक्य झाले. SPADEX ने अविश्वसनीय… डॉकिंग पूर्ण केले आहे… आणि ते सर्व स्वदेशी ‘भारतीय डॉकिंग सिस्टम’ आहे,” असे सिंह यांनी X वर लिहिले. त्यांनी यावर भर दिला की हे यश भविष्यातील महत्त्वाकांक्षी मोहिमांसाठी मार्ग मोकळा करेल, ज्यात भारतीय अंतरिक्ष स्टेशन (भारतीय अंतराळ स्थानक) आणि चांद्रयान-४ यांचा समावेश आहे. भारताच्या अंतराळ प्रगतीसाठी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या सततच्या पाठिंब्याचे श्रेयही सिंह यांनी दिले.
प्रकल्प संचालक एन. सुरेंद्रन यांच्या नेतृत्वाखालील स्पाडेक्स मिशनची रचना पृथ्वीच्या खालच्या कक्षेत अंतराळयानाच्या भेटीसाठी, डॉकिंग आणि अनडॉकिंगसाठी आवश्यक तंत्रज्ञानाचे प्रदर्शन करण्यासाठी करण्यात आली होती. सुरेंद्रन यांनी स्पष्ट केले की भारतीय अंतराळ स्थानक आणि चांद्रयान-४ सारख्या भविष्यातील उच्च-प्रोफाइल प्रकल्पांसाठी डॉकिंग यंत्रणा महत्त्वपूर्ण असेल, या दोन्हींना त्यांच्या यशासाठी समान तंत्रज्ञानाची आवश्यकता असेल.
स्पाडेक्स मोहिमेचा उद्देश डॉक केलेल्या अंतराळयानांमध्ये विद्युत उर्जेचे हस्तांतरण प्रदर्शित करणे हा देखील होता, ही एक तंत्रज्ञान आहे जी अंतराळातील रोबोटिक्स, अंतराळयान नियंत्रण आणि अनडॉकिंगनंतर पेलोड ऑपरेशन्ससाठी महत्त्वपूर्ण असेल.
३० डिसेंबर रोजी, इस्रोने इतर नाविन्यपूर्ण पेलोड्ससह स्पाडेक्स वाहून नेणारे पीएसएलव्ही-सी६० रॉकेट प्रक्षेपित केले होते. या नवीनतम कामगिरीसह, भारत रशिया, अमेरिका आणि चीन या तीन देशांच्या पंक्तीत सामील झाला आहे ज्यांनी यशस्वीरित्या स्पेस डॉकिंग केले आहे.
(एएनआय इनपुटसह)
