इलेक्ट्रॉनिक मतदान प्रणाली हॅकिंगसाठी असुरक्षित आहेत, असे अमेरिकेच्या राष्ट्रीय गुप्तचर संचालक तुलसी गॅबार्ड यांनी केलेल्या दाव्याच्या पार्श्वभूमीवर, भारतीय निवडणूक आयोगाने शुक्रवारी (११ एप्रिल २०२५) म्हटले आहे की भारत इलेक्ट्रॉनिक मतदान यंत्रे (ईव्हीएम) वापरतो जी “साध्या, अचूक आणि अचूक कॅल्क्युलेटर” सारखी काम करतात आणि त्यांच्याशी छेडछाड करता येत नाही.
निवडणूक आयोगाच्या सूत्रांनी सांगितले की काही देश इलेक्ट्रॉनिक मतदान प्रणाली वापरतात जी अनेक प्रणाली, यंत्रे आणि प्रक्रियांचे मिश्रण असते, ज्यामध्ये इंटरनेट सारख्या विविध खाजगी नेटवर्कचा समावेश असतो, परंतु भारत अतिशय सोप्या इलेक्ट्रॉनिक मतदान यंत्रांचा वापर करतो जे अचूक आणि अचूक कॅल्क्युलेटरसारखे काम करतात आणि इंटरनेट, वाय-फाय किंवा इन्फ्रारेडशी कनेक्ट होऊ शकत नाहीत.
भारतात, पसंतीचे बटण दाबताना, मतदाराला त्याचे समाधान आणि आत्मविश्वास वाढविण्यासाठी संबंधित VVPAT स्लिप देखील पाहता येतात.
“कितीही मतांची (अगदी १०० कोटी) मोजणी एका दिवसापेक्षा कमी वेळात पूर्ण केली जाऊ शकते आणि कोणीही, कोणीही, या मशीन्समध्ये छेडछाड करू शकत नाही, जी स्ट्राँग रूममध्ये किंवा कोणत्याही वेळी अधिकृत व्यक्तीकडे ठेवली जातात,” असे सूत्रांनी पुढे सांगितले.
त्यांनी असेही निदर्शनास आणून दिले की, इलेक्ट्रॉनिक मतदान प्रणालीमध्ये इंटरनेट सारख्या खाजगी नेटवर्कचा वापर करणाऱ्या या कोणत्याही देशात मतदारांची संख्या जवळजवळ १०० कोटी भारतीय मतदारांपैकी एक पंचमांशपेक्षा कमी आहे.
भारतात, ईव्हीएम देखील सर्वोच्च न्यायालयाने कायदेशीर तपासणीला सामोरे गेले आहेत आणि मतदान सुरू होण्यापूर्वी मॉक पोल आयोजित करण्यासह विविध टप्प्यांवर राजकीय पक्षांकडून त्यांची नेहमीच तपासणी केली जाते.
निवडणूक आयोगाच्या सूत्रांनी सांगितले की, राजकीय पक्षांसमोर मतमोजणी करताना पाच कोटींहून अधिक पेपर ट्रेल मशीन स्लिपची पडताळणी करण्यात आली आहे आणि त्यांची जुळणी करण्यात आली आहे.
सुश्री गॅबार्ड यांनी गुरुवारी सांगितले होते की, अमेरिकन मंत्रिमंडळाला “या इलेक्ट्रॉनिक मतदान प्रणाली बऱ्याच काळापासून हॅकर्ससाठी असुरक्षित आहेत आणि टाकल्या जाणाऱ्या मतांच्या निकालांमध्ये फेरफार करण्यासाठी त्यांचा वापर करण्यास असुरक्षित आहेत याचे पुरावे” सापडले आहेत.
तिने पुढे म्हटले होते की, या निष्कर्षांनुसार देशभरात कागदी मतपत्रिकांचा वापर अनिवार्य आहे जेणेकरून मतदारांना अमेरिकन निवडणुकांच्या अखंडतेवर विश्वास ठेवता येईल.
गेल्या वर्षी, तंत्रज्ञान क्षेत्रातील दिग्गज एलोन मस्क यांनी मानव किंवा कृत्रिम बुद्धिमत्ता (एआय) द्वारे हॅक होण्याचा धोका असल्याचे सांगून ईव्हीएम नष्ट करण्याचे आवाहन केले होते. तत्कालीन मुख्य निवडणूक आयुक्त राजीव कुमार यांनी जानेवारीमध्ये श्री मस्क यांच्या दाव्याला उत्तर देताना म्हटले होते: “एका जागतिक आयटी तज्ञाने म्हटले होते की आपल्या निवडणुका सुरू असताना ईव्हीएम हॅक केले जाऊ शकतात. त्यांच्याकडे (अमेरिकेकडे) ईव्हीएम नाहीत, त्यांच्याकडे इलेक्ट्रॉनिक मतदान यंत्रणा आहे”.
भारतातील विरोधी पक्षांनी ईव्हीएममध्ये फेरफार करण्याचा मुद्दा वारंवार उपस्थित केला आहे.
अहमदाबाद येथील एआयसीसी अधिवेशनात अध्यक्षीय भाषणात काँग्रेस अध्यक्ष मल्लिकार्जुन खरगे म्हणाले होते: “इलेक्ट्रॉनिक तंत्रज्ञानाच्या प्रगतीमुळे, जगातील विकसित देशांनी ईव्हीएम सोडून मतपत्रिकांकडे वळले आहेत. परंतु आपला निवडणूक आयोग या समस्येची दखल घेण्यास तयार नाही”.
