पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी परीक्षेशी संबंधित ताण कमी करण्याच्या उद्देशाने सुरू केलेल्या ‘परीक्षा पे चर्चा’ (पीपीसी) या उपक्रमाच्या ८ व्या आवृत्तीत २०२५ मध्ये लक्षणीय वाढ झाली. ३.५६ कोटी नोंदणींसह, या वर्षीच्या सहभागात ७ व्या आवृत्तीच्या तुलनेत १.३ कोटींनी वाढ झाली आहे, ज्यामध्ये २.२६ कोटी नोंदणी झाल्या होत्या.
२०१८ मध्ये सुरू झालेले पीपीसी हे राष्ट्रीय चळवळीत रूपांतरित झाले आहे, ज्यामध्ये विद्यार्थी, शिक्षक आणि पालकांचा व्यापक सहभाग आहे. हा उपक्रम विद्यार्थ्यांना परीक्षेला ‘उत्सव’ (उत्सव) म्हणून पाहण्यास प्रोत्साहित करतो, मानसिक आरोग्याकडे लक्ष देण्याच्या आणि शिक्षणाकडे सकारात्मक दृष्टिकोन स्वीकारण्याच्या संकल्पनेला प्रोत्साहन देतो.
पंतप्रधान आणि सहभागींमधील थेट संवादाचा समावेश असलेल्या या स्वरूपाने त्याच्या वाढत्या पोहोचात महत्त्वाची भूमिका बजावली आहे.
या उपक्रमाला गती देण्यासाठी देशभरातील शालेय पातळीवर विविध उपक्रमांचे आयोजन करण्यात आले होते. हे कार्यक्रम १२ जानेवारी रोजी राष्ट्रीय युवा दिन म्हणून साजरा केल्या जाणाऱ्या १२ जानेवारीपासून ते २३ जानेवारीपर्यंत, नेताजी सुभाषचंद्र बोस जयंतीपर्यंत चालले. त्यामध्ये १.४२ कोटी विद्यार्थी, १२.८१ लाख शिक्षक आणि २.९४ लाख शाळांचा सहभाग होता.
खो-खो आणि कबड्डी, कमी अंतराच्या मॅरेथॉन, तसेच मीम-मेकिंग, नुक्कड नाटक सादरीकरण आणि पोस्टर-मेकिंग सारख्या पारंपारिक खेळांमध्ये सहभागी होऊन ताणतणाव कमी करण्यासाठी आणि लक्ष केंद्रित करण्यासाठी या उपक्रमांची रचना करण्यात आली होती.
२३ जानेवारी रोजी, उपक्रमांच्या शेवटच्या भागात, शाळांनी “भारत है हम” मालिकेतील भाग दाखवले, ज्यात शौर्य आणि बलिदानाच्या कथा होत्या. त्यानंतर या मालिकेवर आधारित प्रश्नमंजुषा स्पर्धा घेण्यात आली, ज्यामध्ये ५६७ केंद्रीय विद्यालये आणि विविध शाळांच्या गटांनी सहभाग घेतला.
सहभागी झालेल्या एकूण ५५,९६१ विद्यार्थ्यांपैकी १७,४०८ केंद्रीय विद्यालये, ४,५६७ जवाहर नवोदय विद्यालये, ५,५४२ पीएम श्री शाळांचे, १८,३९४ सीबीएसई-संलग्न शाळांचे आणि १०,०५० राज्य मंडळाच्या शाळांचे होते. विजेत्यांना बक्षिसे मिळाली, तर सर्व सहभागींना पंतप्रधानांनी लिहिलेल्या “एक्झाम वॉरियर्स” या पुस्तकाच्या प्रती देण्यात आल्या.
पीपीसी २०२५ ने विद्यार्थ्यांसाठी सहाय्यक आणि सक्रिय शिक्षण वातावरण निर्माण करण्यात या उपक्रमाचा सतत प्रभाव दाखवला, ज्यामुळे भारतातील परीक्षेशी संबंधित आव्हानांना तोंड देणारे एक प्रमुख व्यासपीठ म्हणून त्याची भूमिका मजबूत झाली.
